استروژن باعث ایجاد خصوصیات زنانه می‌گردد. زنان به دلیل استروژن فراوان در بدنشان دارای موی صورت زیادی نیستند و از پوست صاف و درخشان برخوردارند. استروژن یک هورمون جنسی استروئیدی در زنان است که توسط تخمدان‌ها آزاد می‌شود. این هورمون نقش مهمی در قاعدگی ایفا می‌کند، همچنین مسئول شکل گلابی بدن زنان است و اندازه و شکل سینه‌ها، لگن پهن، ذخیره چربی در باسن و ران‌ها نیز تحت تأثیر عملکرد این هورمون می‌باشد. سطوح پایین استروژن معمولاً بعد از یائسگی مشاهده می‌شود، که در این روزها باید به منظور جبران کمبود استروژن درمان‌های لازم صورت گیرد.
 

عملکرد استروژن

از آن‌جا که شما علاقه‌مند به آگاهی از اثرات استروژن پایین در بدن خود هستید، ضروری است که از عملکردهای این هورمون در بدن نیز آگاهی داشته باشید.
 
استروژن نقش مهمی در توسعه سینه‌ها و ران‌ها ایفا می‌کند. این هورمون باعث شکل دهی بدن شما می‌گردد. توسعه موی زهار و زیر بغل در ابتدای بلوغ نیز وابسته به هورمون استروژن می‌باشد.
 
استروژن به متابولیسم و کاهش حجم عضلانی کمک می‌کند.
این هورمون رشد رحم را تحریک می‌کند.
به حفظ سلامت پوست، رگ‌ها، تراکم استخوان و غیره کمک می‌کند.
سنتز پروتئین‌ها و انعقاد خون را در زمان التیام زخم بهبود می‌بخشد.
نقش مهمی در رسوب چربی و تعادل مایعات درون بدن ایفا می‌کند.
به تنظیم عملکرد ریه‌ها، فرایند هضم و قاعدگی کمک می‌کند.
به حفظ سلامت روحی زن کمک می‌کند.
 

علل کمبود استروژن در بدن

یائسگی علت طبیعی کاهش سطوح استروژن است. برداشتن رحم و یا تخمدان‌ها نیز می‌تواند علت دیگر کاهش سطوح استروژن باشد. استروژن و افزایش وزن رابطه تنگاتنگی با هم دارند، به این ترتیب که زنان دارای کمبود وزن یا زنانی که تمرینات شدید ورزشی انجام می‌دهند، با مشکل کمبود استروژن رو به رو خواهند شد. عوارض جانبی کاهش استروژن در مردان شامل استخوان‌های نازک می‌باشد. سندروم ترتر که یک نوع بیماری ارثی است، و اختلالات تیروئیدی نیز می‌توانند دلیل کاهش سطوح استروژن باشند. اختلال در عملکرد غده هیپوفیز، هیپوگنادیسم، بی اشتهایی عصبی، سندروم تخمدان پلی کیستیک، تمرینات فیزیکی شدید، مصرف برخی داروهای استروئیدی و داروهایی مانند آمپی سیلین کلومیفن و غیره، زایمان و شیردهی نیز می‌تواند باعث کاهش سطوح استروژن گردد.
 
زنانی که قادر به باروری هستند، معمولاً دارای سطوح بالایی از استروژن می‌باشند. نارسایی دائمی تخمدان توسط سطوح پایین استروژن به دلیل توقف تولید کننده استروژن توسط تخمدان‌ها تشخیص داده می‌شود. سطوح استروژن ممکن است بعد از استفاده از شیوه‌های درمانی سرطان مانند شیمی درمانی یا پرتودرمانی کاهش یابد. هورمون درمانی جایگزین برای زنانی که دارای استروژن ناکافی هستند، توصیه می‌شود.
 
عوارض جانبی استروژن معمولاً بعد از مصرف داروهای حاوی استروژن مشاهده می‌شود. زنان ممکن است افزایش سطوح استروژن را به واسطه‌ی مقدار بالاتر استروژن در قرص‌های ضد بارداری مشاهده کنند که در نهایت منجر به احتباس مایع درون بدن و افزایش وزن می‌گردد. بنا بر این، استفاده از قرص‌های ضد بارداری حاوی استروژن پایین معمولاً توصیه می‌شود.
 

علائم کمبود استروژن

کمبود استروژن منجر به عدم تعادل هورمونی و مشاهده علائم متعدد می‌گردد.
زنان ممکن است از زود رنجی و مشکلات معده مانند نفخ شکم، درد در ناحیه شکم و غیره رنج ببرند.
عرضه ناکافی استروژن از غده‌ها می‌تواند باعث بروز آرتریت استخوان شود که این امر نیز منجر به درد مفاصل، تورم و سفت شدن مفاصل می‌گردد.
زنان دارای استروژن پایین از اختلال در حافظه کوتاه مدت و یا ضعف حافظه نیز رنج می‌برند.
سطوح پایین استروژن می‌تواند منجر به ناباروری، کمبود قاعدگی، دوره‌های نامنظم قاعدگی، عدم تخمک گذاری و غیره گردد.
کاهش سطوح استروژن عمدتاً منجر به ضعف استخوان می‌گردد. زنان عمدتاً به علت کمبود استروژن به بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان مبتلا می‌شوند.
کاهش میل جنسی، مقاربت دردناک، خشکی واژن، احساس خارش در واژن از جمله عوارض جانبی کاهش میزان استروژن در بدن می‌باشد.
عوارض جانبی کاهش استروژن در مردان شامل استخوان‌های نازک می‌باشد، چون استروژن مسئول تراکم معدنی مناسب استخوان و قوی شدن استخوان‌ها می‌باشد.
کمبود استروژن می‌تواند باعث کاهش جریان خون، خستگی مفرط، نازک شدن بافت‌ها، افسردگی، تغییرات خلق و خو، نازک شدن ریشه مو، سردرد، درد ناحیه کمر، بی‌خوابی و غیره گردد.
علائم یائسگی مانند خشکی پوست، گر گرفتگی، عرق‌های شبانه، خشکی واژینال، عفونت‌های مثانه و خستگی به علت کمبود کمبود استروژن در بدن ایجاد می‌گردد. زنان جوان با استروژن پایین احتمالاً یائسگی زود هنگام را تجربه می‌کنند.
کمبود استروژن می‌تواند منجر به ضربان قلب سریع، افزایش خطر حملات قلبی، سکته مغزی و شکستگی‌های استخوان گردد. زنانی که از سطوح پایین استروژن رنج می‌برند، ممکن است از حملات پانیک و اعتماد به نفس پایین رنج ببرند.
 
تا چند سال پیش، هورمون‌های سنتزی به منظور درمان کمبود استروژن مورد استفاده قرار می‌گرفتند. اما مطالعات انجام شده در این زمینه به وضوح مشخص کرد که استفاده از هورمون‌های سنتزی در نهایت منجر به بروز عوارض جانبی شدید می‌گردد. زنان و مردان در حال حاضر از هورمون درمانی جایگزین استفاده می‌کنند. متخصصان بیان کردند که غذاها و محصولات گیاهی که منابع طبیعی از فیتواستروژن‌ها می باشند، باید در رژیم غذایی روزانه گنجانده شوند. برای مثال، دانه های کتان، دانه کنجد، گردو، بادام زمینی، سویا، شاه بلوط و سبزیجاتی مانند مارچوبه، فلفل، هویج، سیب زمینی، کدو سبز و میوه‌هایی مانند هلو، تمشک، توت فرنگی و دانه‌هایی مانند گندم، چاودار و جو حاوی مقادیر مناسبی فیتواستروژن می‌باشند. هنگامی‌که این غذاها در رژیم غذایی روزانه گنجانده می‌شوند، می‌توانند سطوح استروژن را افزایش دهند.
 
استروژن با تنظیم فرایندهای باروری به سلامت زنان کمک می‌کند. زنان یائسه می‌توانند از جایگزین‌های طبیعی استروژن استفاده کنند. این داروها می‌تواند به پیشگیری از بروز عوارض جانبی استروژن کمک کند. مصرف بیش از حد غذاهای شیرین و تند می‌تواند سطوح استروژن را تحت تأثیر قرار دهد. ورزش منظم و مصرف مقادیر زیاد میوه‌ها و سبزیجات تازه می‌تواند به حفظ سطوح نرمال استروژن کمک کند. برای پیشگیری از بروز عوارض شدید کمبود این هورمون در بدن، زنان باید با پزشک متخصص در این زمینه مشورت کرده و شیوه‌های درمانی مناسب را اتخاذ کنند.
 
منبع: Leena Palande – Her Haleness